Ծնվել է	ապրիլի 4  1840
Ծննդավայր	Բոլնիս-Խաչեն, Թիֆլիսի գավառ, Վրացական նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	հունիսի 20 (հուլիսի 3), 1911 (71 տարեկան)
Վախճանի վայր	Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Գերեզման	Խոջիվանք
Մասնագիտություն	գրող, ուսուցիչ, հրապարակախոս և հասարակական գործիչ

Գրել է մանկավարժական–մեթոդական բազմաթիվ աշխատություններ։ Առանձնակի կարևորություն ունի նրա «Ուսումն մայրենի լեզվի» Ա, Բ, Գ, Դ տարիների համար դասագրքերը, որոնցից առաջինը շուրջ 40 տարի (1875-1916) եղել է ամենատարածված այբբենարանը հայկական դպրոցներում։

Հեքիաթներ և զրույցներ

• Օձամանուկ և Արևահատ
• Անտառի մանուկը
• Վաճառականի խիղճը
• Զանգի-Զրանգի
• Եղեգնուհի
• Խիզախը կամ Աներկյուղը
• Այծատուր
• Հնարագետ ջուլհակը
• Մանուկ-խան
• Ասլան-Բալա
• Քի՜չ էլ, քի՜չ էլ
• Անահիտ^[5]
• Արեգնազան կամ Կախարդական աշխարհ
• Վիշապին հաղթողը
• Հազարան Բուլբուլ
• Արևամանուկ
• Մանկական աշխարհայացք կամ Լույս ու մութ աշխարհները
• Կախարդական պատկեր

Գոյականի տեսակները

• շնչավոր և անշունչ գոյականներ
• անձ ցույց տվող և իր ցույց տվող գոյականներ
• հատուկ  և հասարակ գոյականներ
• նյութական և վերացական գոյականներ

Գրի՛ր վարժությունները։

1. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր՝ ուշադրություն դարձնելով դրանց սկզբնատառերի գրությանը: Ո՞ր գոյականներն են հասարակ և որո՞նք՝ հատուկ:

Ա. Հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի, քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ: հասարկ գոյականներ

Բ. Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան, Աֆրիկա (մայր ցամաք), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (պետություն), Սևան, Արաքս, Նիագարա (ջրվեժ): հատուկ գոյականներ

2․ 1-ին վարժության միջից դուրս գրիր 5 անձ ցույց տվող, 5 իր ցույց տվող գոյականներ։

Անձ ցույց տվող գոյականներ – Հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի, Տիգրան Մեծ, Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան։

Իր ցույց տվող գոյականներ – ջրվեժ, Սևան, քար, վարդ, երկաթ։

3. Կետերի փոխարեն պահանջվող մեծատառը կամ փոքրատառը գրի´ր:

Նրա պապը սասունցի էր ու շատ էր պատմում սասունցիների մասին։ Ուզում էր նմանվել Սասունցի Դավթին: էպոսի վերջին հերոսը Փոքր Մհերն է: Գրքի հերոսը մի փոքր տղա է: «Սասունցի Դավիթ» էպոսում հիշատակվում է Պղնձե քաղաքը: Գտածը պղնձե մատանի էր: Կիրակոս Գանձակեցու պատմության մեջ հանդիպում է Պղնձահանք կոչվող վանքը: Ես վստահ եմ, որ Գանձասար լեռը դեռ կարդարացնի իր հպարտ անունը: Ինչե՜ր ասես չկային՝ ոսկե անոթներ ու արձանիկներ, թանկարժեք զարդեր. դա մի իսկական Գանձասար էր: Պետրոս Առաջինը հովանավորում էր գիտությունն ու արվեստը: Պետրոսն առաջինը հասավ կայանին: Ալեքսանդր Մակեդոնացին գիտեր ամեն մի իրավիճակից դուրս գալու ձևը:

4. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի՛ր և լրացրո՛ւ տրված նախադասությունը:

Ա. Երեխա, գրող, նավաստի, գերմանացի, խոհարարուհի, Արտակ, հայ, մարզիկ, նախագահ, նախարար:

Բ. Ծով, ձուկ, երկաթ, պայուսակ, այծ, փիղ, տուփ, խնձոր, սառույց, շուն, կատու, գրիչ, սեղան:

Գոյականները բաժանվում են երկու խմբի՝ անձ և իր ցույց տվող գոյականներ:

5. Նախադասությունը լրացրո՛ւ տրված հարցին պատասխանող գոյականներով:

Կատուն (ի՞նչը) մռմռում էր. երևի նեղացրել էին:

Էլիզան (ո՞վ) նվնվում էր. երևի նեղացրել էին:

Միքայելը (ո՞վ) ցատկեց ցանկապատից դուրս:

Շունը (ի՞նչը) ցատկեց ցանկապատից դուրս:

Հավը (ինչը) ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

Թոռնիկը (ո՞վ) ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

Գոյականի տեսակները

• շնչավոր և անշունչ գոյականներ
• անձ ցույց տվող և իր ցույց տվող գոյականներ
• հատուկ  և հասարակ գոյականներ
• նյութական և վերացական գոյականներ

Գրի՛ր վարժությունները։

1. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր՝ ուշադրություն դարձնելով դրանց սկզբնատառերի գրությանը: Ո՞ր գոյականներն են հասարակ և որո՞նք՝ հատուկ:

Ա. Հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի,քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ: հասարակ գոյականեր

Բ. Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան, Աֆրիկա (մայր ցամաք), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (պետություն), Սևան, Արաքս, Նիագարա (ջրվեժ): հատուկ գոյականեր

2․ 1-ին վարժության միջից դուրս գրիր 5 անձ ցույց տվող, 5 իր ցույց տվող գոյականներ։

3. Կետերի փոխարեն պահանջվող մեծատառը կամ փոքրատառը գրի´ր:

Նրա պապը .ասունցի էր ու շատ էր պատմում .սասունցիների մասին; Ուզում էր նմանվել .ասունցի Դավթին: էպոսի վերջին հերոսը .ոքր Մհերն է: Գրքի հերոսը մի .ոքր տղա է: «Սասունցի Դավիթ» էպոսում հիշատակվում է .ղնձե քաղաքը: Գտածը .ղնձե մատանի էր: Կիրակոս .անձակեցու պատմության մեջ հանդիպում է .ղնձահանք կոչվող վանքը: Ես վստահ եմ, որ .անձասար լեռը դեռ կարդարացնի իր հպարտ անունը: Ինչե՜ր ասես չկային՝ ոսկե անոթներ ու արձանիկներ, թանկարժեք զարդեր. դա մի իսկական .անձասար էր: Պետրոս .ռաջինը հովանավորում էր գիտությունն ու արվեստը: Պետրոսն .ռաջինը հասավ կայանին: Ալեքսանդր .ակեդոնացին գիտեր ամեն մի իրավիճակից դուրս գալու ձևը:

4. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի՛ր և լրացրո՛ւ տրված նախադասությունը:

Ա. Երեխա, գրող, նավաստի, գերմանաց, խոհարարուհի, Արտակ, հայ, մարզիկ, նախագահ, նախարար:

Բ. Ծով, ձուկ, երկաթ, պայուսակ, այծ, փիղ. տուփ, խնձոր, սառույց, շուն, կատու, գրիչ, սեղան: Գոյականները բաժանվում են երկու խմբի՝ …. և ….:

5. Նախադասությունը լրացրո՛ւ տրված հարցին պատասխանող գոյականներով:

… (ի՞նչը) մռմռում էր. երևի նեղացրել էին:

… (ո՞վ) նվնվում էր. երևի նեղացրել էին:

… (ո՞վ) ցատկեց ցանկապատից դուրս:

… (ի՞նչը) ցատկեց ցանկապատից ղուրս:

… (ինչը) ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

… (ո՞վ) ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

1. Չարենցի պատանեկան տարիների մտերիմերը Չարենց անվանումը բացատրում են, նրանով, որ նա փոքր ժամանակ շատ աշխույժ և չար երեխա է եղել: Տանը նրան այնքան են չար անվանել, որ անունը Չարենց էլ մնացել է:

2. Իսկ իր անվան մասին խոսելիս, Չարենցն ասել է, որ իրենց քաղաքում այդ թվականներին մի բժիշկ կար, ում տան ցուցափեղկի վրա գրված էր՝ Բժիկշկ Չարենց: Շատ յուրօրինակ համարելով այս ունունը, այն ժամանակ դեռ Եղիշե Սողոմոնյանը իրեն կոչում է Չարենց, Եղիշե Չարենց:

3.1919թ. Չարենցը իր ընկերոջ` Գևորգ Աբովի հետ մեկնում է Կարս` նորաբաց հայկական դպրոցներում ուսուցչությամբ զբաղվելու:Քանի որ Հայաստանի Հանրապետության օրենքի համաձայն զինապարտներին չէր թույլատրվում ուսուցչությամբ զբաղվել, նրանք, օգտագործելով Չարենցի հոր` Աբգար աղայի կապերը, ձեռք են բերում պարսկական անձնագրեր:

4.Չարենցն իր սկզբնական կրթությունը ստանում է Ջամբազյանի դպրոցում: 1908-12թթ. պատանի Եղիշեն սովորում է Կարսի ռեալական դպրոցում:

5.1912թ. Թիֆլիս լույս տեսնող «Պատանի» ալմանախում տպագրվում է Չարենցի առաջին բանաստեղծությունը:

6.Գրախանութներից մեկի տնօրեն Ալեքսանդր Տեր-Եսայանի միջնորդությամբ 1914թ. լույս է տեսնում պատանի Չարենցի` Աստղիկ Ղոնդախչյանին նվիրված «Երեք երգ տխրադալուկ աղջկան» բանաստեղծությունների ժողովածուն (Աստղիկը Կարսի իգական գիմնազիայի 5-րդ դասարանի աշակերտուհի էր, որին սիրահարված էր պատանի Եղիշեն):

7. Չարենցը շատ ընթերցասեր էր ընկերներից մեկը մի հատկանշական դրվագ է հիշում Չարենցի մասին. «… Հայրը` Աբգար աղան, փող էր տվել, որ Եղիշեն կոշիկ առնի, իսկ որդին, առանց երկար-բարակ մտածելու, այդ գումարով գրքեր առած եկավ տուն: — Տո, դու խելքդ հացի հետ ես կերե՞լ,— զայրացավ հայրը: — Բոբի՞կ պիտի ման գաս: Եղիշեն ձայն չհանեց, բայց հետո, երբ դուրս եկանք ու գնում էինք մեր տուն, ճանապաչհին ասաց. — Լավ է մարդ ոտքից բոբիկ լինի, քան թե` խելքից»:

8.Մի անգամ, երբ Իսահակյանը Կարսում զբոսնում էր հյուրանոցի բակում, պատանի Եղիշեն տեսնում է նրան և կախարդվածի պես, հիացած նայում է նրան: Վարպետին դուր չի գալիս այդ սևեռուն հայացքը և նա մի ուժգին ապտակ է հասցնում Չարենցին: 1925թ. Չարենցը Վենետիկում հանդիպում է Իսահակյանին և, մտերմիկ զրույցի ժամանակ, հիշեցնում է միջադեպը: Վարպետը ծիծաղելով պատասխանում է.  — Դե, ոչինչ, Եղիշե ջան, դա ուստա–սիլլասի է եղել: Ապտակս ուժգին է եղել, դրա համար էլ լավ բանաստեղծ ես դարձել:

9. Աստղիկ Ղոնդախչյան, Կարինե Քոթանջյան, Լեյլի, Արմենուհի Տիգրանյան, Արփենիկ Տեր-Աստվածատուրյան, Նվարդ Ալիխանյան, Մարիաննա Այվազյան, Լյուսի Թառայան, Ռիչի Դոստյան, Արուս Ոսկանյան, Իզաբելլա Նիազյան… Ահա ոչ ամբողջական ցանկն այն անունների, որոնք այս կամ այն կերպ առնչվել են Եղիշե Չարենցի հետ, բանաստեղծի կարճատև կյանքի որևէ շրջանում նրա ուղեկիցներն են եղել, և յուրաքանչյուրն իր անջնջելի հետքն է թողել թե նրա զգացական, թեստեղծագործական աշխարհում:

10.Գրադարաններից և գրախանությներից հավաքում են Չարենցի գրքերը: 1937թ. աշնանը ձերբակալում են նաև կնոջը` Իզաբելլային: Եղիշե Չարենցը մահանում է Երևանի բանտային հիվանդանոցում` 1937թ. նոյեմբերի 7-ին:

Գրի՛ր վարժությունները

1. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի՝ գոյականների և ածականների:

Կաղնի-՝ գոյական, հայտնի-ածական, մեծ-ածական, կանաչ-ածական, աղջիկ-՝ գոյական, գետ-՝ գոյական, բուք-՝ գոյական, բարի-ածական, տգեղ-ածական, ճշմարտություն-՝ գոյական, անտուն-՝ ածական, բարկացկոտ-ածական, Գայանե-՝ գոյական, տուն-՝ գոյական, կատու՝ գոյական, գունավոր-ածական, կաղամբ-՝ գոյական, հեռուստացույց-՝ գոյական, խակ-ածական, Հայաստան-՝ գոյական, հետաքրքիր, վարդ-՝ գոյական, Վարդուհի-՝ գոյական, փշոտ-ածական, լիճ՝- գոյական, ալիք-՝ գոյական, հզոր, բարձր, մարտ-՝ գոյական, մարտակառք-ածական, կառապան-՝ գոյական, հմուտ-ածական, մարտական-ածական, եռանիվ-՝ գոյական, հեծանիվ-՝ գոյական, ալ-ածական, պատմություն-՝ գոյական, պատմական-ածական, թռչուն՝ գոյական, թռիչք-՝ գոյական, խիզախ-ածական, բարի-ածական, բարեկամական-ածական, շքեղ-ածական, գարուն-՝ գոյական, գարնանային-ածական, արևոտ-ածական, արև-՝ գոյական, երկար-ածական:

2. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրի´ր: Ինչպե՞ս են կոչվում այդ բաոերը:

Ա-Ածական Բ-բայ

Մեծ — մեծանալ

բարձր — բարձրանալ

չոր — չորանալ

չար — չարանալ

3. Տրված զույգ նախադասությունների մեջ ընդգծված բառերի տարբերությունը բացատրի´ր:

Սարի լանջը կանաչ-(ածական) խոտով է ծածկված: Լանջի խոտն արդեն կանաչում է-(բայ):

Ի՞նչ պատկեր. ուղիղ-(ածական)գիծ է ստացվել: Գիծն ուղղի´ր-(՝բայ), որ պատկերը ճիշտ ստացվի:

Այդ քաղաքում մի բարի-(ածական) հսկա էր ապրում: Հսկան բարիացավ-(բայ) ու երեխաներին այգի

հրավիրևց:

Աղջիկը շատ գեղեցիկ-(ածական) էր ու քայլում էր նազ անելով: Աղջիկը գեղեցկանում-(բայ) էր օր օրի:

Գոռոզ-(ածական) արքան հրամայեց բարձր ժայռի վրա քանդակել իրեն: Արքան գոռոզանում-(բայ) էր իր արած գործով ու հաղթանակներով:

4. Տրված բառերը երեք խմբի բաժանի՛ր և դրանց տարբերությունը բացատրի´ր:

Ծաղիկ՝ -(գոյական), ջինջ-(ածական), վազել-(բայ), բուրավետ-(ածական), մեծ-(ածական), ժամացույց-(գոյական), թրթռալ-(բայ), թիավարել-(բայ), ջուր-(գոյական), ջրոտ-(ածական), ուրախ-(ածական), ջրել-(գոյական), սար-(գոյական), մարդ-(գոյական), գնալ-(բայ), ծաղկավետ-(ածական), հրաշալի-(ածական), երեխա-(գոյական), լողալ-(բայ), վազվզել-(բայ), մաքուր-(ածական), նավաստի-(գոյական), օձ-(գոյական), ճկուն-(ածական), սողալ-(բայ), իջնել-(բայ), ամպ-(գոյական), բացվել-(բայ), չխկչխկալ-(գոյական), սև-(ածական), ինքնաթիռ-(ածական), առվակ-(գոյական), պայծառ-(ածական), գոռգոռալ-(բայ), գարուն--(գոյական), բարձրանալ-(բայ) սպիտակ-(ածական), թիթեռ-(գոյական), պահակ-(գոյական), նավակ-(գոյական), գաղտնի(ածական), պահել-(բայ), հատիկ-(գոյական), ոսկեզօծ-(գոյական), ոսկեզօծել-(բայ), երկաթյա-(ածական):

Գարուն եկավ, ծաղիկները ծաղկեցին։ Եղանակը տաքացավ ։ Ես շատ եմ սիրում գարունը, որովհետև այն շատ գեղեցիկ է։ Գարնան երեխաները խաղում են բակում, իսկ մեծահասակները և երիտասարդները հանգստանում են արևի լույսի տակ ։

Արևը երկնքում փայլում է, ծիտիկները ծլվլում։ շուտով հողից դուրս կգա ձնծաղիկը։ Ծառերը կբողբոջեց։ Անտառում գարունը այնքան գեղեցիկ է , որ պատկերացնել չեմ կարողանում։

Անտառում լսվում են ձայներ։

Դասարանական առաջադրանքներ

133. Կետերը փոխարինի´ր գ, կ կամ ք տառերով (հարկ եղած դեպքում դի´միր ուղղագրական բառարանին):

Թարգմանել, հագուստ, կարգ, պարգևատրել, երգիչ, oգուտ, անեծք, սայթաքել, զորք, վարկաբեկել, գրկել, ձագուկ:

134. Կետերը փոխարինի´ր դ,տ կամ թ տառերով:

Արդեն, հաղորդել, արևմու.տք, զվարթ, սաղար.թախիտ, բրդոտ. ժողովուրդ., հերթ., օրիորդ., ընդունակ, արտաքին, չորրորդ, մարդկային. փարթամ:

135. Կետերը փոխարինի´ր ջ, ճ կամ չ տառերով:

Վերջ, ողջ, նկարիչ, չղջիկ, վայրէ.ջք, հաչոց, խոչընդոտ, թռ.չուն, թրջել, թռչել, միջև, մինչև, ամբողջ, առաջին, աղջամուղ.:

142. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:

Թոռնիկն արագ թռավ տատի գիրկ: (գիրկ, գիրք) Միաժամանակ երեք գիրք Է կարդում: (գիրկ, գիրք) …հորդ անձրևը կտրվելու միտք չուներ: (հորդ, հորթ) հորթ տրտինգ տալով վագեց մոր մոտ: (հորդ, հորթ)

102. Բնակավայր կամ տեղանք ցույց տվող բառերին այնպիսի ածանցներ ավելացրու, որ նոր բառերը տվյալ տեղի բնակիչ իմաստն արտահայտեն:

Օրինակ՝ լեռն — լեռնցի:

Երևան, քաղաք, Վան, Մուշ, Աշտարակ, Արտաշատ,Դվին, Կարս, Գյումրի, Լոռի, Ամերիկա, Նյու-Յորք, Լոնդոն, սար, գյուղ:

Երևանցի, քաղաքացի, վանեցի, մշեցի, Աշտարակցի, Արտաշատցի, Դվինցի, Կարսցի, Գյումրեցի, Լոռեցի, Ամերիկացի, Նյու-Յորքցի, Լոնդոնցի, Սարցի, Գյուղեցի։

116. Տրված բաղադրյալ բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով:

Օրինակ՝ միաեղջյուր — մի եղջյուր ունեցող:

Վիպագիր, մեծագլուխ, սրընթաց, երկերեսանի, զբոսայգի, սրամիտ, հեռուստացույց, պահարան, հայաստանցի:

Վեպ գրող, մեծ գլուխ ունեցող, սարագ ընթացող, երկու երես ունեցող, զբասանքի համար այգի,Հեռուստահաղորդումներն ընդունող և վերարտադրող ռադիոտեխնիկական սարած, իր՝որի մեջ պահվում են տարբեր բաներ, Հայաստանում ապրող քաղաքացի։

127. Ի՞նչ սկզբունքով են ընտրված յուրաքանչյուր շարքի բառերը: Բարձրաձայն կարդա´ և գտի՛ր, թե ո՞ր բառը դրան չի համապատասխանում:

Ա. Ամենաերկար, համաեվրոպական, հայելի, ամենաեռանդուն, կիսաեզրափակիչ, կիասեփ, վրաերթ:

Բ. Նայել, վայել, վայելել, վայելք, հայելանման, հայեր, ինքնաեռ, շղթայել, Կայեն, ծառայել:

129. Գրի´ր բառասկզբում է ունեցող հինգ բառ և բառամիջում է ունեցող երեք բառ:

Էգ, էլեկրոնական, էֆելյան, էակ, էական

վայրէջք, անէակ, մանրէ։

130.Գրի´ր բառասկզբում օ ունեցող հինգ բառ և բառամիջում օ ունեցող երեք բառ:

Օձ, օտար, օր, օպերա, օնլայն։

Անօդ, առօրյա, բարօրություն։

132. Կետերը փոխարինի´ր բ,պ կամ փ տառերով (հարկ եղած դեպքում դիմի´ր ուղղագրական բառարանին):

Նուրբ, սրբել, դարբին, խաբել, թպրտալ, երփներանգ, երբեք, համբուրել, փրփրել, հինգշաբթի, ճամփորդ, դարպաս, ճանապարհ, աղբանոց, իբրև, եղբայր:

• Գրի՛ր վարժությունները։

97. Տրված բառաշարքերից ընտրի՛ր ածանցավոր բառերը ե արմատն ածանցից գծիկով բաժանի´ր:

Օրինակ՝ ձկնիկ — ձկն (ձուկն) — իկ:

Տնակ — տն (տուն) — ակ:

ա) Շապիկ, մկնիկ, զատիկ, ծաղիկ, մայրիկ, աղջիկ,շնիկ, փիսիկ, գեղեցիկ, կապիկ, փոքրիկ, սիրունիկ, կողիկ (կոտլետ), թիթեռնիկ, ծիտիկ, քթիկ, տոտիկ, մատիկ: բ) Գնդակ, գետակ, վանդակ, ելակ, կատակ, նապաստակ, առվակ, զավակ, բակ, գուշակ, որդյակ, դղյակ, կտակ, պատանյակ, թիակ, թակ, բլրակ, վարդակ, սոխակ, մահակ, մոծակ: գ) Գայլուկ, բուկ, մանուկ, գառնուկ, ձագուկ, ձուկ, ձիուկ, բազուկ, մուկ, աղմուկ, հատուկ, մարդուկ, պոչուկ, վհուկ, ձմերուկ:

, մկն — իկ, զատ — իկ, ծաղ — իկ, մայր — իկ, , շուն — իկ, փիսո — իկ, գեղեց — իկ, կապ — իկ, փոքր — իկ, սիրուն — իկ, , թիթեռն — իկ, ծիտ — իկ, քթ — իկ, տոտ — իկ, մատ — իկ,

98. Սխալները գտի´ր և ուղղի´ր:

Օրինակ՝

Բնության մեջ ամեն ինչ՝ փոքրիկ թիթեռնիկն անգամ շատ բան կարող է սովորեցնել մարդուն: —

1. Բնության մեջ ամեն ինչ՝ փոքրիկ թիթեռն անգամ շատ բան կարող է սովորեցնել մարդուն:

2. Բնության մեջ ամեն ինչ՝ թիթեռնիկն անգամ շատ բան կարող է սովորեցնել մարդուն:

Փոքրիկ բլուր անցիր ու կհասնես ասածս ծառին: Փոքրիկ ձուկ ջրիմուռների տակ էր թաքնվել: Քաղաքի ծայրին՝ մի փոքրիկ տնակում, ապրում էր կախարդը: Մի փոքր առվակ իջնում էր սարն ի վար: Անտառից դուրս եկավ մի պստլիկ ձիուկ: Հավն ածեց մի փոքր ձվիկ: Քամին դես ու դեն էր քշում կտոր-կտոր ամպը:

99. Տրված բառերից կամ արմատներից նոր բառեր կազմիր՝ ակ, իկ, ուկ ածանցներով: Այստեղ այդ ածանցները փոքրացնում կամ քնքշացնո՞ւմ են:

ա) Թափանց(իկ), շրջ(իկ), մարտ(իկ), սիրտ ճմլ(իկ), ճանճ քշ(ուկ):

բ) Օրեն(ք), ճաշ(ակ), ախորժ, սահուն, պահել, ընդուն(ել), մոլոր(ել), գիտ(ենալ), պատվիր(ել),

բուռն(ն):

գ) Կտր(ել), դիպչ(ել), խուսափ(ել):